Dr. Hamid ŞEHANEGİ (editör):
Azerbaycan’da göç, tarihsel olarak çeşitli nedenlerle gerçekleşmiştir. Sovyetler Birliği’nin çöküşü ve sonrasında yaşanan siyasi ve ekonomik değişimler, Azerbaycan’da göçün artmasına neden olmuştur. Ayrıca, Karabağ Sorunu ve yakın tarihli çatışmalar da göçü etkileyen faktörler arasındadır. Göçmenlerin yaş grupları, maddi durumları, medeni halleri ve göç ettikleri yerleri genel olarak böyle değerlendirebiliriz:
Göç edenler genellikle farklı yaş gruplarından oluşmaktadır. Bu gruplar arasında gençler, iş bulma ve daha iyi bir gelecek arayışıyla, aileleri ise güvenlik ve ekonomik nedenlerle göç edebilmektedir. Göç edenlerin maddi durumları genellikle değişkenlik gösterir. Ekonomik zorluklar, işsizlik ve yaşadıkları bölgedeki sosyo-ekonomik koşullar, göç kararlarını etkileyen önemli faktörlerdir. Göç edenlerin bir kısmı daha iyi iş imkanları, eğitim ve yaşam standartları arayışında olduğu için göç etmektedir. Göçmenler genellikle daha iyi iş fırsatları ve yaşam koşulları aramak amacıyla büyük şehirlere veya yurtdışına göç etmektedirler. Özellikle Rusya, Türkiye, Avrupa ülkeleri ve ABD gibi ülkeler, Azerbaycan’dan göç edenlerin sıklıkla tercih ettiği yerler arasındadır.
Azerbaycan dış göçmenlerinin siyasi, iktisadi ve sosyal durumları genellikle ülkelerine göre değişiklik gösterir. Azerbaycan dış göçmenlerinin siyasi durumları, bulundukları ülkenin politik ortamına ve onların bu ortamdaki statülerine bağlıdır. Bazı dış göçmenler, siyasi sığınma talebiyle veya siyasi nedenlerle ülkelerini terk edebilirler. Bu kişiler, sıklıkla insan hakları savunucuları, muhalifler veya baskı altında olan gruplardan gelirler. Diğerleri ise ekonomik nedenlerle göç eder ve siyasi bir durumları olmayabilir.
Azerbaycan dış göçmenlerinin iktisadi durumları, göç ettikleri ülkedeki iş bulma olanaklarına ve ekonomik duruma bağlıdır. Bazıları iyi eğitim almış ve nitelikli işlerde çalışırken, diğerleri daha düşük vasıflı işlerde veya geçici işlerde çalışabilirler. Ayrıca, bazı göçmenler kendi işlerini kurar ve girişimciliği desteklerler.
Azerbaycan dış göçmenlerinin sosyal durumları, bulundukları topluma uyum sağlama sürecine bağlıdır. Bu süreçte dil, kültür ve toplumsal normlara uyum sağlama önemlidir. Bazı göçmenler, sosyal entegrasyon sürecini başarıyla tamamlar ve yeni toplumlarına aktif bir şekilde katılırken, diğerleri entegrasyon zorlukları yaşayabilirler.
Azerbaycan diasporasının kendi ülkelerine katkıları ve destekleri çeşitli şekillerde olabilir. Bunlar arasında ekonomik olarak ülkeye döviz girişi sağlamaları, ticaret ve yatırım yapmaları, kültürel ve bilimsel alanda işbirliği yapmaları, diaspora topluluklarını bir araya getirerek Azerbaycan’a olan bağlılıklarını korumaları ve Azerbaycan’ın uluslararası arenadaki imajını güçlendirmeleri gibi faktörler yer alabilir. Ayrıca, Azerbaycan devleti, diaspora topluluklarına çeşitli programlar ve projeler aracılığıyla destek sağlayabilir ve onların Azerbaycan ile olan bağlarını güçlendirmeye çalışabilir.
Türkiye’deki Azerbaycan diasporası
Türkiye’deki Azerbaycan diasporası, büyük ve etkili bir topluluktur. Türkiye’de yaşayan Azerbaycanlılar, tarihsel, kültürel ve dini bağlarla birbirine bağlı olan güçlü bir nufustur. Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşayan Azerbaycanlılar, genellikle eğitim, iş ve kültürel etkinliklerde aktif rol alır ve Azerbaycan kültürünü Türkiye’de canlı tutarlar. Azerbaycan diasporasının Türkiye’ye katkıları çeşitli alanlarda görülür. Azerbaycanlı girişimciler ve iş insanları, Türkiye’nin ekonomisine önemli katkılar sağlar. İki ülke arasındaki ticaret hacmi büyüktür ve Azerbaycanlı iş insanları Türkiye’de çeşitli sektörlerde faaliyet gösterirler.
Azerbaycan diasporası, Türkiye’nin çok kültürlü yapısına zenginlik katar. Azerbaycanlılar, dil, müzik, dans ve yemek gibi kültürel miraslarını Türkiye’de yaşatır ve bu kültürler arası etkileşimi artırır. Onlar, kendi aralarında ve Türkiye’deki diğer topluluklarla sosyal yardımlaşma ve dayanışma faaliyetleri yürütürler. Acil durumlarda ve ihtiyaç anlarında birbirlerine destek olurlar.
Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişkiler stratejik bir ortaklık düzeyindedir. Diasporanın bu ilişkilere sağladığı destek, ikili ilişkilerin daha da güçlenmesine katkı sağlar. Diaspora, etkinlikler ve etkileşimler aracılığıyla iki ülke arasındaki kültürel bağları güçlendirir. Bu, diplomatik ilişkilerin yanı sıra halklar arasında da daha derin bağlar oluşturur. Diaspora, her iki ülkenin çıkarlarını savunmak için lobi faaliyetlerinde bulunur. Bu, her iki ülkenin politik, ekonomik ve stratejik hedeflerini desteklemeye yardımcı olabilir.
