Dr. Hamid ŞEHANEGİ:
Azerbaycan Cumhuriyeti, 2. Karabağ Savaşı’nın ardından Kafkasya bölgesinde önemli bir güç haline geldi. 2020 yılında gerçekleşen bu savaş, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü yeniden sağlaması ve bölgesel etkisini artırmasıyla sonuçlandı. Savaşın ardından Azerbaycan, tarihi ve kültürel mirasını korurken, ekonomik ve enerji alanındaki gelişmeleriyle de dikkat çekti. 2024 yılı itibarıyla Azerbaycan’ın bölgesel etkisi ve gücü daha da belirginleşmiştir.
Azerbaycan, zengin bir tarihi ve kültürel mirasa sahiptir. Ülke, eski İpek Yolu’nun geçtiği topraklarda yer alır ve bu tarihsel arka plan, Azerbaycan’ın kültürel çeşitliliğine yansır. Azerbaycan, tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. 1918’de kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Müslüman Doğu’nun ilk demokratik ve laik devleti olarak tarihe geçmiştir. 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla yeniden bağımsızlığını kazanan Azerbaycan, zengin kültürel mirasıyla dikkat çekmektedir. Ülke, çok kültürlülüğü ve dini hoşgörüsüyle tanınır. Azerbaycan’ın kültürel zenginliği, geleneksel müzikleri, dansları, el sanatları ve mutfağıyla kendini gösterir. 2024 itibarıyla Azerbaycan, UNESCO tarafından tanınan çeşitli kültürel miraslara sahip olup, bu mirası koruma ve tanıtma çabalarını sürdürmektedir.
Azerbaycan ekonomisi, enerji kaynaklarına dayalı olarak hızla büyümeye devam ediyor. Ülkenin en önemli ekonomik sektörü, petrol ve doğalgaz üretimidir. 2024 itibarıyla Azerbaycan, dünya enerji pazarında önemli bir oyuncu olarak kendini göstermektedir. Ülkenin petrol rezervleri, Hazar Denizi’nin altındaki zengin yataklardan sağlanmaktadır. 2024 itibarıyla Azerbaycan, günlük yaklaşık 600.000 varil petrol üretmektedir. Doğalgaz üretimi ise yıllık 30 milyar metreküp civarındadır ve bu gaz, hem iç tüketim için hem de Avrupa pazarlarına ihraç edilmektedir.
Enerji sektörü dışında, Azerbaycan ekonomisi tarım, sanayi ve hizmetler sektörlerinde de çeşitlenmiştir. Tarımda özellikle pamuk, tütün ve meyve üretimi öne çıkmaktadır. Sanayi sektöründe ise tekstil, gıda işleme ve inşaat malzemeleri üretimi dikkat çekmektedir. Ayrıca, ülkenin başkenti Bakü’de gelişen finans sektörü ve turizm endüstrisi de ekonomik büyümeyi destekleyen önemli faktörlerdir.
2. Karabağ Savaşı’nın ardından Azerbaycan, sadece askeri alanda değil, aynı zamanda diplomasi ve stratejik iş birlikleri konusunda da etkinliğini artırmıştır. Azerbaycan, Türkiye ve diğer bölgesel güçlerle güçlü stratejik ortaklıklar kurarak, bölgesel güvenlik ve ekonomik iş birliklerinde önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca, Hazar Denizi üzerindeki enerji geçiş yolları ve ticaret rotaları Azerbaycan’ın stratejik önemini artırmaktadır.
Azerbaycan’ın “Yeşil Enerji” projelerine yönelmesi, ülkenin uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma hedeflerini desteklemektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımlar, Azerbaycan’ın enerji bağımsızlığını artırmayı ve çevresel etkileri azaltmayı hedeflemektedir.
Azerbaycan Cumhuriyeti, Türk Devletler Teşkilatı (TDT) içinde önemli bir rol oynamaktadır. Azerbaycan, Türk devletleri ve halklarıyla derin tarihî ve kültürel bağlara sahiptir. Azerbaycan’ın zengin tarihi ve kültürel mirası, TDT’nin kültürel entegrasyon çabalarına önemli katkılarda bulunmaktadır. Azerbaycan, geleneksel Türk kültürünün yaşatılması ve tanıtılması konusunda teşkilat içinde etkin bir rol üstlenmiştir.
Azerbaycan, TDT ülkeleri arasında ekonomik iş birliğini güçlendirme konusunda önemli bir pozisyona sahiptir. Ülke, enerji kaynakları, özellikle de petrol ve doğalgaz üretimi konusundaki zenginliğiyle dikkat çeker. Azerbaycan, bu kaynakların TDT ülkelerine ve daha geniş bölgelere taşınmasında önemli bir transit ülke olarak stratejik bir rol oynar. Ayrıca, Azerbaycan’ın altyapı projeleri ve enerji projeleri, TDT ülkeleri arasında ekonomik iş birliğini teşvik eder.
2024 itibarıyla Azerbaycan, TDT ülkeleri arasında ticaretin artırılmasına yönelik çeşitli projelere ve anlaşmalara öncülük etmektedir. Ülkenin ekonomik gücü ve stratejik konumu, TDT ülkeleri arasındaki ticaret yollarının ve ekonomik iş birliklerinin geliştirilmesine katkıda bulunur.
Azerbaycan, TDT içindeki siyasi ve stratejik iş birliklerinin güçlendirilmesi açısından da kritik bir role sahiptir. Azerbaycan’ın aktif diplomasi stratejisi, teşkilat içindeki ülkeler arasında koordinasyon ve ortaklıkları güçlendirmeyi amaçlar. 2. Karabağ Savaşı sonrası bölgede artan etkisi ve güvenlik politikaları, Azerbaycan’ın TDT içindeki rolünü daha da belirginleştirmiştir.
Azerbaycan, ayrıca TDT’nin uluslararası ilişkilerdeki etkisini artırmak için çeşitli diplomatik girişimlerde bulunur. Ülkenin uluslararası arenada daha fazla söz sahibi olması, TDT’nin global düzeydeki etkisini de olumlu yönde etkiler.
Sonuç olarak, Azerbaycan Cumhuriyeti, 2. Karabağ Savaşı’nın ardından bölgesel bir güç olarak kendini sağlamlaştırmıştır. Tarihi ve kültürel zenginliği, güçlü enerji kaynakları ve ekonomik çeşitliliğiyle Azerbaycan, Kafkasya’nın önemli bir aktörü olma yolunda ilerlemektedir. 2024 itibarıyla bu ülkenin bölgesel etkisi ve küresel ekonomik rolü giderek daha belirgin hale gelmiştir.
