Aziz GÜNEYLİ:
Seyyid Muhammed Hüseyin Şehriyar’ın “Türkiye’ye Hayali Sefer” adlı şiiri, onun Türkiye’ye ve Türk milletine duyduğu derin sevgiyi ifade eder. Bu şiir, Şehriyar’ın ölümünden sonra ilk kez Yusuf Gedikli tarafından yayımlanmıştır. Şehriyar’ın Türkçe yazdığı şiirler arasında önemli bir yeri olan “Türkiye’ye Hayali Sefer”, onun hiç görmediği Türkiye’ye hayali bir yolculuğa çıkışını anlatır. Şiirde Şehriyar, Türkiye’yi Mehmet Akif, Tevfik Fikret ve Yahya Kemal gibi ünlü Türk şairleriyle özdeşleştirir ve onların etkisiyle tasavvurlarını aktarır.
Şiir, lirik ve epik unsurları modern tarzda harmanlayan Şehriyar’ın edebi becerisini yansıtır. Başlangıçta Türkiye’yi “nazlı hilâl” ülkesi olarak tasvir eden Şehriyar, bu benzetmeyi Mehmet Âkif’in İstiklal Marşı’ndaki “Çatma, kurban olayım çehreni ey nazlı hilâl” dizesine dayandırır. Türkiye’ye duyduğu sevgiyi, üç büyük şairle olan bağlantılarla ifade eden Şehriyar, İstanbul’u “İslambol” olarak adlandırır ve şehri fetihle, İslam medeniyetiyle özdeşleştirir.
Şehriyar’ın şiirinde Türkiye, sadece coğrafi bir mekan değil, İslam’ın merkezi olarak görülen bir ülkedir. Şair, İstanbul’un tarihi ve dini simgelerini över ve özellikle Ayasofya’nın İslam dünyası için önemine dikkat çeker. Tevfik Fikret, Mehmet Âkif ve Yahya Kemal’in etkisi, şiirin ilerleyen bölümlerinde de belirgindir. Şehriyar, bu şairlerin eserlerine göndermeler yaparak onlarla olan bağını güçlendirir.
Şehriyar’ın şiirinde, özellikle İstanbul, güzellik ve mistisizmle dolu bir şehir olarak betimlenir. Onun bakış açısında İstanbul, sadece bir şehir değil, İslam dünyasının önemli bir merkezi ve aynı zamanda bir “denizler kızı”dır. Şehriyar, İstanbul’un güzelliğini lirik bir dille ifade ederken, Yahya Kemal’in “Aziz İstanbul” şiirine de göndermeler yapar.
Sonuç olarak, “Türkiye’ye Hayali Sefer” şiiri, Şehriyar’ın Türkiye’ye olan derin hayranlığını ve bu hayranlığı, Türk edebiyatının üç büyük ismi aracılığıyla ifade edişini anlatan bir eserdir. Şiir, Şehriyar’ın Türkiye’yi hiç görmemiş olmasına rağmen, onu kültürel ve tarihsel olarak derinden hissettiğini ve bağ kurduğunu gösterir.
Gəlmişəm nazlı Hilal ölkəsinə
Fikrətin incə xəyal ölkəsinə
Akifin marşı yaşardıb gözümü
Baxıram Yəhya Kamal ölkəsinə
Əvet islam ocağı Türkiyadır
Bir müsəllası Əya Sufiyadır
Burda Rumi kimi ariflər var
Sufilər abidəsi Quniyadır
Görünür, pərdəsin açdıqda xəyal
Başda Fikrət’lə durub Yəhya Kamal
Son ədiblər səfidir, bax nə cəmal
Şəhriyar’dan nə ağır istiqbal
Bir hilal parlayaraq oldu günəş
Bir saçaqlı günəş, Əhlam adlı
Qol_ qanad açdı geniş bir mülkə
İmpiraturiyi İslam adlı
Qavzanır, heyf, qara bir tufan
O günəş çulqalanır ax nə məlal
Nə güneş, sanki məhaq etdi qəmər
Son çıxarkən yenə bir incə hilal
Dənizi qaldırıb almış belinə
Sankı simurği xəyalım ucalır
Lakin olduqda daha məsti cəmal
Titrəyir həmlini əydikdə calır
Baxışım qol_ qanad açdlqda uçur
Göz deyir, qoy hələ baxdıqca baxım
Bu üfüqlərdə sevincək qarışıb
Şəfəqin arxına axdıqca axım
Deyirəm Akif ilə gah cumayım
Üfüqün cilveyi maviyətinə
Gah Kamal’dan qol alıb yüksələlim
Baxalım Fikrət’in ülviyyətinə
Tumar açdıqda xəyal filmləri
Calanır burda ağır bir tarix
Tozlu, qanlı, boğunaq tufanlar
Sankı gözlər duman içrə mirrix
Hər yerin torpağı bir şey bəslər
Burada doğrusu qeyrət kanıdır
Burda daşdan çox iyidlər sümüyü
Çeşmədən bollu şəhidlər qanıdır
Görürəm Fatih’i etməkdə hücum
Oxunub fatihe_ yi dövləti Rum
Şanlı dağlar, ucalıqlar görürəm
Yenə bir çox dərələr, çox uçurum
Görürəm bir əbədi izzətu-şən
Gələcək fəxri olan bir keçəcək
Yox, bu millət, bu həqiqət ölməz
Çatacaq Xizrinə, camın içəcək
Yenə İslam ələmin qaldıracaq
İmpiraturi olan Osmanlı
İki heykəl yapacaq, əl verəcək
Biri Türk oğlu, biri İranlı
Bura jön Türkiyənin paytəxti
AtaTürk intixabı Ankaradır
Sabiq İslambul idi, çox da gözəl
Amma sərhəd bura nisbət aradır
Düzülüb sanki bu balkonlarda
Yenə şahlar tacı, bəylər fəsidir
Qulaq assan bu üfüqlərdə hənuz
Paşalar nə’rəsi, əsgər səsidir
O gözəllər gözəli İslambul
O dənizlər qızı, dərya gəlini
Sanki dərya çiçəyi nilufər
Qol açıb, sahilə atmış əlini
Burda son bir mədəniyyət yaranıb
Nə binalar yapılıb, əllər var
Nə cəlalət, nə səlabət ələmi
AtaTürk’lər kimi heykəllər var
Şərqu_ qərbi mədəniyyət qoşulub
Bir əsil nəsli bu torpaqda doğur
Mə’rifətdən qol alıb izzəti_ nəfs
Cəhli, fərqi doğulan yerdə boğur
Qürbət ehsas eləməm mən burda
Sanki öz doğma diyarımdı mənim
Nərədə vardı qarındaşlarımız
Ana yurdumdu, hisarımdı mənim
Mən də Azər balası, Türk oğlu
Qonağam doğma qarındaşlarıma
Demişəm ayrı düşən ləşLərimi
Gedəyim, vəsl edəyim başlarıma
Dili, dini, qanı bir qardaşıdıq
Sözü bizdənsə, nə ağlar tarix
İşdə məhküm edərək başçıları
Qara millətləri dağlar tarix
Biz də siz tək dinə laqeyd olalı
Getdi yerlər, bizə göylər qaldı
Şəqqələndik hərə bir tayda düşüb
Bir kəsik baş kimi söylər qaldı
Gəl sıxaq bir kərə qardaşlıq əlin
Lə’n edək naxələf əslafimizə
Bunu Nadir’də o vaxt duymuşdu
Qoy məhəbbət qala əxlafimizə
Bu sevinc içquyuqa, bir ləmhə
Unudaq qanlı, həzin ləmhələri
Çıxaraq tariximizdən, çıxaraq
Qan qaraldan o qara səfhələri
AtaTürk heykəlinə göz tikərək
AtaTürk heykəlinə göz tikərək
Birdən alqışlayıram Jen Türkü
Göz önündə, nə tənasüb, bilməm
Bir də təsvir edirəm Jandarkı
Obalar şairiyəm, dərdimizi
Duyuram, çox da dərin duyğudu bu
Baş tuta, tutmaya öz duyğumla
Uyuram, çox da şirin uyğudu bu
Görüm ay nazlı Hilalım, Sancaq
Parlasın get_ gedə bu sönməz ocaq
Demirəm biz qul edək dünyanı
Dünya ancaq bizi insan sanacaq.
