Leyla NERİMAN:
Şeki Şehri: İpek Yolu’nun Kalbinde Bir Cazibe Merkezi
ŞEKİ ŞEHRİ, İPEK YOLU’NUN KALBİNDE BİR CAZİBE MERKEZİ
Azerbaycan’ın Şeki şehri, tarihin önemli ticaret yollarından biri olan İpek Yolu üzerinde yer almaktadır. Şehir, Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan bu stratejik rota üzerinde, Hazar Denizi’ne yakınlığı ve Kafkas Dağları ile çevrili olması nedeniyle bir kavşak noktası olmuştur. 19. yüzyılda, özellikle ipek üretimi ile öne çıkan Şeki, Azerbaycan’ın kuzeybatısında bu değerli ticaret yolu boyunca büyük bir öneme sahipti. Petrolün Azerbaycan’ı ünlü kılmasından önce, Şeki ipek ve baharat ticaretinin merkeziydi.
Bugün Şeki, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almakta ve Azerbaycan’ın en gözde turistik merkezlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Zengin tarihi, kültürel mirası ve doğal güzellikleri ile dikkat çeken şehir, ziyaretçilere büyüleyici bir deneyim sunmaktadır.
Tarihi Hanlar ve Kervansaraylar
Geçmişte, İpek Yolu’nu takip eden tüccarlar, Tiflis ya da Bakü’ye gitmeden önce yolculuklarını Şeki’de bulunan kervansaraylarda sonlandırırdı. Şehirdeki beş kervansaray, bu yolculuk sırasında konaklamak için ideal noktalardı. Bu tarihi yapılar, 2018 yılında 2,8 milyon turisti ağırlamış ve ziyaretçilere 18. yüzyıl atmosferini yaşatma fırsatı sunmuştur. Kervansarayların misafir odaları, genellikle birinci katlarda yer almakta olup, mobilyaları Sovyet dönemine kadar uzanmaktadır.
Ekonomik ve Tarihi Deneyim
Şeki’deki kervansaraylar, uygun fiyatları ve tarihi dokusuyla öne çıkmaktadır. Oda fiyatları yaklaşık 30 manat (yaklaşık 18 dolar) gibi makul seviyelerde başlamaktadır. Tuğladan yapılmış kemerli tavanlar ve küçük pencereler, bu yapıların yaz aylarında doğal bir serinlik sağlamasına olanak tanımaktadır. Bu özel mimari, eskiden klimaların olmadığı zamanlarda bile evlerin serin tutulabilmesini sağlamıştır.
Daha modern ve lüks bir konaklama arayışında olanlar için de seçenekler mevcuttur. Şehirdeki kervansaraylarda büyük bahçeler ve restoranlar bulunmakta olup, burada bir fincan çay eşliğinde güzel zaman geçirebilirsiniz.
Şeki Yaz Sarayı: Sanat ve Tarih İç İçe
Şeki’nin en ünlü ve etkileyici yapılarından biri, 1743-1819 yılları arasında Kafkasya’da hüküm süren Şeki Hanları’na ait Yaz Sarayı’dır. Bu saray, 18. yüzyılda iç ve dış olmak üzere iki ayrı kısma ayrılmıştır. Sarayın yapımında kullanılan malzemeler, Rusya’dan getirilen ahşap, Fransa’dan gelen cam, Osmanlı seramikleri ve İran aynaları gibi farklı kültürlerin izlerini taşımaktadır. Saray, simetrik ve zarif bir yapıya sahip olup, tamamen ahşap çerçevelerle tutturulmuş renkli cam mozaikler ile süslenmiştir. Bu yapının inşasında hiçbir yapıştırıcı ya da çivi kullanılmamış olması da dikkat çekicidir.
İç Dekorasyon ve Sanat
Sarayın iç kısmında altı oda bulunmakta ve her birinin duvarları çiçekler, hayvanlar, savaş sahneleri ve av manzaralarıyla bezenmiştir. 19. yüzyılda Rus saldırılarıyla hanedanlık sona ermiş olsa da, saray ve çevresindeki güzel bahçeler günümüze kadar korunmuş ve turistler için önemli bir cazibe merkezi olmuştur.
Kültürel Çeşitlilik ve Dini Miras
Şeki, İpek Yolu üzerinde bulunduğundan, tarih boyunca farklı din ve kültürlerin buluştuğu bir şehir olmuştur. Şehirde birçok cami ve kilise bulunmaktadır. Şeki’nin kuzeyinde yer alan Kish Kilisesi de bu dini çeşitliliğin bir sembolüdür. Şehrin sokaklarında gezdiğinizde ise hediyelik eşya dükkanlarını görebilirsiniz. Seramik, semaver ve ipekten yapılan şallar, şehirdeki en popüler ürünler arasındadır. İpek şallar, İpek Yolu’nun sembolü olarak büyük bir öneme sahiptir.
Şeki’nin Yerel Yemekleri
Şeki’nin mutfağı da tarihi ve kültürel zenginlikleri kadar ünlüdür. Şehirde en bilinen yemeklerden biri olan Piti, et ve ekmekle servis edilen geleneksel bir yemektir. Şeki’nin bir diğer ünlü tatlısı ise, şeker ve çeşitli kuruyemişlerden yapılan **helva**dır. Bu tatlı, Şeki yakınlarındaki Ali Ahmet köyünden gelmektedir ve geçmişte Sovyetler döneminde yol kenarında satılan tandır ekmeği ve çay ile birlikte tüketilirdi.
Pratik Bilgiler ve Tavsiyeler
Şeki, küçük bir şehir olmasına rağmen turistler için birçok restoran ve kafe sunmaktadır. Uluslararası kredi kartlarını kabul eden ATM’ler de şehirde yaygın olup, turistler için para çekme işlemleri oldukça kolaydır. Şeki’deki Yaz Sarayı’nda bulunan turist bilgilendirme ofisi de ziyaretçilere yardımcı olmaktadır. İngilizce bilen çalışanlar, turistlerin sorularını yanıtlamakta ve onlara yol göstermektedir.
Şehir içinde ulaşım genellikle taksilerle sağlanmaktadır. Ancak, Şeki küçük bir şehir olduğu için yürüyerek gezmeniz tavsiye edilir. Ayrıca, Şeki’den Tiflis ve Azerbaycan’ın diğer şehirlerine de kolayca otobüsle ulaşabilirsiniz. Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye olan yakınlığı da şehirden kolayca başkente seyahat etmenizi sağlar.
Şeki, İpek Yolu üzerindeki stratejik konumuyla geçmişte önemli bir ticaret merkezi olmuş ve günümüzde tarihi dokusu, zengin kültürü ve etkileyici yapıları ile ziyaretçilerini ağırlamaya devam etmektedir. Şeki’ye yapacağınız bir gezi, hem tarih hem de doğa ile iç içe bir deneyim sunacaktır.
