Rukiye Keştar:
Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Kütüphanesi, ülkenin kültürel ve entelektüel kimliğinin temel taşlarından biridir. Bakü’nün kalbinde yer alan bu kütüphane, Azerbaycan’ın tarihi ve edebi mirasını koruyarak kültürel ve bilimsel gelişimine katkıda bulunur. Ünlü düşünür ve yazar Mirza Fetali Ahundov’un adını taşıyan kütüphane, ülkenin eğitim ve aydınlanma konusundaki kararlılığını temsil etmektedir.
Tarihçesi
1922 yılında kurulan ve 23 Mayıs 1923’te resmen hizmete açılan Milli Kütüphane, Azerbaycan genelinde bilginin yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Başlangıçta kitaplar ve süreli yayınlar için tasarlanan kütüphane, zamanla kapsamını genişletmiş ve Kafkasya’nın en büyük bilgi merkezlerinden biri haline gelmiştir.
1939 yılında Mirza Fetali Ahundov’un onuruna yeniden adlandırılan kütüphane, onun Azerbaycan edebiyatı ve felsefesine yaptığı katkıları yansıtır. 1961 yılında inşa edilen mevcut kütüphane binası, tarihi bir anıt olarak kabul edilmekte ve mimari zarafet ile işlevselliği bir arada barındırmaktadır.
Yapı ve Bölümler
Kütüphane, 25 departman ve 26 uzmanlık dalına ayrılmış olup, farklı kullanıcı gruplarının ihtiyaçlarını karşılamak için geniş bir hizmet yelpazesi sunmaktadır. Önemli bölümler şunlardır:
El Yazmaları ve Nadir Kitaplar: Değerli tarihi belgeler ve el yazmalarını barındırarak Azerbaycan’ın zengin edebi ve kültürel mirasını korur.
Elektronik Kaynaklar: Dijital kataloglar, e-kitaplar ve veri tabanlarına erişim sağlayarak modern araştırma ihtiyaçlarını destekler.
Araştırma ve Bibliyografya: Akademisyenlere kapsamlı bibliyografya ve araştırma hizmetleri sunar.
Çocuk ve Gençlik Edebiyatı: Genç nesiller arasında okuma sevgisini teşvik eder.
Kütüphane, ayrıca okuma salonları, sergi salonları ve kütüphanecilik bilimi ve bilgi yönetimini teşvik eden 2001 yılında kurulan bir eğitim merkezi içermektedir.
Koleksiyonlar ve Kaynaklar
Azerbaycan Milli Kütüphanesi, 4,5 milyondan fazla eseri içeren geniş bir koleksiyona sahiptir. Bu koleksiyonun kategorileri şunlardır:
Basılı Kitaplar: Çeşitli konuları kapsayan 2,3 milyonun üzerinde kitap.
Elektronik Kaynaklar: E-kataloglar ve dijitalleştirilmiş tarihi metinler gibi modern araçlar.
Nadir ve Benzersiz Eserler: Tarihi öneme sahip el yazmaları ve yayınlar.
Kütüphane, nadir ve tarihi eserleri korumanın yanı sıra, en güncel araştırmalara ve edebiyata erişim sağlamak için koleksiyonunu sürekli yenilemektedir.
Kültürel ve Bilimsel Önemi
Azerbaycan kültürünün bir merkezi olarak Milli Kütüphane, edebiyat, tarih ve sanatın tanıtımında önemli bir rol oynamaktadır. Sergiler, edebi etkinlikler ve kitap lansmanları düzenleyerek, yerel ve uluslararası izleyicileri Azerbaycan’ın zengin kültürel mirasıyla buluşturur.
Kütüphane ayrıca bilimsel araştırmaları desteklemek için kaynaklar ve uzmanlık sağlar. Avrupa Milli Kütüphaneler Konferansı (CENL) üyesi olması, onun küresel sahnedeki önemini vurgulamaktadır.
Bunun yanı sıra, Milli Kütüphane, çok dilliliği ve kültürlerarası diyaloğu teşvik etmede önemli bir rol oynar. Koleksiyonunda Azerbaycan Türkçesi, Rusça, İngilizce ve diğer dillerde eserler bulunur, bu da uluslararası akademisyenler için değerli bir kaynak sunar.
Turizm ve Halk Katılımı
Akademik ve kültürel rollerinin ötesinde, Milli Kütüphane önemli bir turistik cazibe merkezidir. Etkileyici mimarisi, tarihi önemi ve çeşitli koleksiyonları dünya çapında ziyaretçileri cezbeder. Turistler, kütüphanenin tarihi, mimari özellikleri ve nadir eserlerini vurgulayan rehberli turlarla Azerbaycan kültürünü yakından tanıma fırsatı bulur.
Bakü’nün merkezindeki konumu, hem yerli hem de yabancı ziyaretçiler için kütüphaneye erişimi kolaylaştırır ve cazibesini artırır.
Gelecek Perspektifleri
Milli Kütüphane, hizmetlerini geliştirmek için teknolojik yenilikleri benimseyerek sürekli evrim geçirmektedir. Koleksiyonunun önemli bir kısmını dijitalleştirmiş olan kütüphane, Azerbaycan edebiyatı ve tarihine küresel erişim sağlamaktadır. Modernizasyon planları, dijital hizmetlerin genişletilmesi, erişilebilirliğin artırılması ve uluslararası kütüphanelerle iş birliğinin artırılmasını içermektedir.
2023 yılında Azerbaycan Milli Kütüphanesi’nin kuruluşunun 100. yılı tamamlanmıştır. Bu vesileyle Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev, 24 Haziran tarihinde “Azerbaycan Milli Kütüphanesi’nin 100. yıl dönümünün kutlanması hakkında” bir kararname imzalamıştır. Kararnamede, kütüphanenin kurulduğu tarihten itibaren onurlu bir yol kat ettiği, üstlendiği görevleri her zaman başarıyla yerine getirdiği ve geçen süre boyunca toplumun entelektüel potansiyelinin artırılmasında temel bir rol oynadığı vurgulanmıştır. Ayrıca, milyonlarca eseri barındıran kütüphane koleksiyonunun düzenli olarak ulusal ve uluslararası öneme sahip yayınlar, nadir kitaplar, yeni basım eserler ve değerli bilgi taşıyıcıları ile zenginleştirilerek halkın kültürel hazinesine dönüştüğü belirtilmiştir.
Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Kütüphanesi, sadece bir kitap deposu değil, geçmiş ile geleceği birleştiren yaşayan bir kurumdur. Ülkenin kültürel ve entelektüel mirasını koruyarak, eğitim, araştırma ve turizm için hayati bir kaynak olarak hizmet vermektedir. Yenilikçi ve uyumlu yaklaşımı sayesinde, Azerbaycan toplumunun temel taşlarından biri olmaya devam edecektir.
