Leyla NERİMAN:
Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkiler, tarihi ve kültürel bağların ötesinde, siyasi ve ekonomik alanlarda da güçlü bir temele sahiptir. Özellikle 44 günlük Karabağ savaşında Türkiye’nin Azerbaycan’a verdiği destek, iki ülke arasındaki ilişkileri daha da derinleştirmiş ve bu ilişki, ekonomik iş birliği alanında da somut adımlarla kendini göstermiştir. 2023 yılı verilerine göre, Azerbaycan’ın dünya genelinde yatırım yaptığı ülkeler arasında Türkiye, 19 milyar dolarlık yatırımla birinci sırada yer alıyor. Türkiye’de 2 bin 800’den fazla Azerbaycan şirketi faaliyet gösterirken, Azerbaycan’da da 5 bin 800’ün üzerinde Türk firması bulunuyor. Bu şirketlerin yatırımları toplamda 12.5 milyar dolara ulaşmış durumda. Ancak, bu karşılıklı yatırımlar ve ticaret hacmi hızla büyürken, özellikle üçüncü ülkelerde “birlikte iş yapma” anlayışı ne yazık ki beklenen seviyede değil. Örneğin, Türk müteahhitlik şirketleri yurtdışındaki projelerde Çinli, Fransız veya İtalyan firmalarla iş birliği yaparken, Azerbaycanlı şirketlerle benzer bir iş birliği henüz yaygın değil. Dünyanın ikinci büyük müteahhitlik ülkesi olan Türkiye’nin bu birikimini Azerbaycanlı şirketlerle paylaşması ve enerji, ulaşım gibi alanlarda yol göstermesi, iki ülke arasındaki iş birliğini daha da güçlendirebilir.
Neyse ki, bu konuda önemli bir adım atılmış durumda. Azerbaycan’ın en büyük madencilik şirketi olan AzerGold, Türkiye ile birlikte Afrika kıtasına yönelik ortak projeler geliştirmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz günlerde Bakü’de gerçekleşen bir toplantıda, AzerGold Yönetim Kurulu Başkanı Zakir İbrahimov ile Türkiye Dışişleri Bakanlığı Orta ve Batı Afrika Genel Müdürü Şebnem Cenk başkanlığındaki bir Türk heyeti bir araya geldi. Toplantıda, AzerGold ile Afrika kıtasındaki Türk devlet ve özel madencilik şirketleri arasındaki potansiyel iş birliği fırsatları ele alındı. Bu adım, iki ülkenin üçüncü ülkelerde ortak projeler geliştirme konusundaki kararlılığını gösteren önemli bir örnek teşkil ediyor.
Afrika’da Ortak İş Birliği Fırsatları
Son yıllarda, Türkiye ve Azerbaycan’ın küresel arenadaki etkisi giderek artarken, özellikle Afrika kıtasında ortak iş birliği fırsatlarını değerlendirme yönünde adımlar atılıyor. Afrika, genç nüfusu, zengin doğal kaynakları ve hızla büyüyen ekonomileriyle dünya genelinde yatırımcıların dikkatini çeken bir bölge haline geldi. Türkiye, son 20 yılda Afrika’ya yönelik dış politikasını güçlendirerek kıtada önemli bir aktör haline geldi. Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle ticaret hacmi, eğitim, sağlık ve altyapı projeleri gibi alanlarda attığı adımlar, Azerbaycan için de bir iş birliği zeminini hazırladı. Azerbaycan ise, bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından bu yana dış politikasını çeşitlendirme stratejisi izliyor ve son yıllarda Afrika ülkeleriyle diplomatik ilişkilerini geliştiriyor. Özellikle enerji, tarım ve savunma sanayii alanlarında iş birliği fırsatlarını değerlendiren Azerbaycan, Türkiye’nin Afrika’daki deneyimiyle birleştiğinde önemli bir sinerji yaratma potansiyeline sahip. Afrika kıtası, dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerine ev sahipliği yapıyor. Özellikle Sahra Altı Afrika ülkeleri, tarım, madencilik, enerji ve altyapı alanlarında büyük bir potansiyele sahip. Türk firmaları, Afrika’da yol, köprü, havalimanı ve liman inşaatları gibi büyük ölçekli projelerde aktif rol oynarken, Azerbaycan ise bu projelere finansal destek sağlayarak veya enerji alanında iş birliği yaparak katkıda bulunabilir. Enerji sektörü, iki ülkenin iş birliği için özellikle önemli bir alan. Azerbaycan, petrol ve doğal gaz kaynaklarıyla dünya enerji piyasasında önemli bir oyuncu konumunda. Afrika ülkeleri de enerji ihtiyaçlarını karşılamak ve enerji altyapılarını geliştirmek için yatırımlara ihtiyaç duyuyor. Azerbaycan, bu alanda Türkiye ile ortak yatırımlar yaparak Afrika’da yenilenebilir enerji projeleri geliştirebilir. Özellikle güneş ve rüzgar enerjisi projeleri, iki ülkenin iş birliği için büyük bir potansiyel taşıyor. Tarım sektörü de Azerbaycan ve Türkiye’nin Afrika’da iş birliği yapabileceği bir diğer önemli alan. Afrika’nın tarım arazileri, dünya gıda ihtiyacını karşılamak için büyük bir potansiyele sahip. Ancak, tarım teknolojileri ve modern sulama sistemleri gibi alanlarda yatırımlara ihtiyaç duyuluyor. Türkiye’nin tarım teknolojileri ve Azerbaycan’ın tarım alanındaki deneyimi, Afrika ülkeleriyle ortak projeler geliştirilmesine olanak sağlayabilir.
Stratejik İş Birliğinin Geleceği
Azerbaycan ve Türkiye’nin Afrika’da ortak iş birliği fırsatlarını değerlendirmesi, sadece ekonomik değil, aynı zamanda stratejik bir öneme sahip. İki ülke, Afrika’da ortak projeler geliştirerek hem kıtanın kalkınmasına katkıda bulunabilir hem de küresel arenada etkilerini artırabilir. Türkiye’nin Afrika’daki diplomatik varlığı ve Azerbaycan’ın enerji kaynakları, bu iş birliğinin geleceği için sağlam bir temel oluşturuyor. Özellikle Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle kurduğu güçlü diplomatik ilişkiler ve Azerbaycan’ın uluslararası arenada artan etkisi, iki ülkenin kıtada ortak bir strateji izlemesini kolaylaştırıyor.
Gelecekte, iki ülkenin Afrika’da daha fazla ortak proje ve yatırım gerçekleştirmesi, hem bölgesel hem de küresel anlamda önemli bir iş birliği örneği olacaktır. Türkiye’nin Afrika’daki deneyimi ve Azerbaycan’ın enerji kaynakları, bu iş birliğinin başarıya ulaşması için güçlü bir zemin oluşturmaktadır. İki kardeş ülkenin, ekonomik ve stratejik iş birliğini daha da ileriye taşıyarak, sadece kendi çıkarları için değil, aynı zamanda Afrika’nın kalkınmasına da katkıda bulunacak projeler geliştirmesi, küresel arenada örnek teşkil edecek bir model olabilir.
