25 Nisan’da Azerbaycan Milli İlimler Akademisi (AMEA) Felsefe ve Sosyoloji Enstitüsü’nde, ünlü cerrah, Türkolog ve “Varlık” dergisinin kurucusu Cevad Heyet’in doğumunun 100. yılına adanmış “Milli varlığa ve maneviyata adanan bir ömür – Cevad Heyet fenomeni” konulu bir ulusal bilimsel konferans düzenlendi.
Konferans, AMEA Başkanı Akademik İsa Habibbeyli’nin açılış konuşmasıyla başladı. Habibbeyli, büyük Türkolog Cevad Heyet’in hayatı ve eserleri hakkında detaylı bilgi verdi. 1925 yılında Tebriz’de doğan Cevad Heyet’in Tahran ve İstanbul üniversitelerinin tıp fakültelerinde eğitim gördüğünü, Paris Üniversitesi’nde cerrahlık uzmanlığı aldığını ve kalp üzerine yaptığı başarılı ameliyatlarla dünya çapında ün kazandığını belirtti.
Akademik Habibbeyli, 1970 yılından itibaren yayınlamaya başladığı “Varlık” dergisinin, Cevad Heyet’e beşeri bilimler alanında önemli bir uzman ve Azerbaycan halkının 20. Yüzyılda yetiştirdiği en büyük şahsiyetlerden biri olarak itibar kazandırdığını vurguladı. Derginin, İran ve dünyadaki Azerbaycan Türklerinin milli manevi varlığını belgeleyen, koruyan, yaşatan ve zenginleştiren bir yayın olduğunu ifade etti. Cevad Heyet’in Türkoloji, tıp bilimi ve diğer birçok alanda üst düzey, eşsiz hizmetler sunduğunu belirtti.
“Cevad Heyet’in zengin ve çok yönlü verimli çalışmalarında Azerbaycan edebiyat tarihi, Türk halklarının geçmişi, milli folklor ve İslam araştırmaları önemli yer tutmaktadır. Aynı zamanda Azerbaycan Türkçesinin gelişim evreleri, sözlü halk edebiyatı, edebiyat bilimi, edebi eleştiri, gazetecilik ve felsefe tarihi gibi birçok konuda da araştırmalar yapmıştır. Onun mirası bugün hâlâ yaşamaktadır,” dedi AMEA Başkanı.
Daha sonra, Felsefe ve Sosyoloji Enstitüsü Müdürü, felsefe doktoru Prof. İlham Memmedzade söz alarak, Cevad Heyet’in yazılarında milli kimlik, Türk tarihinin felsefesi ve diğer halkların etnogenezi üzerine karşılaştırmalı analizler yaptığını vurguladı ve “Varlık” dergisinin de aslında felsefi bir kökenden geldiğini belirtti.
Konferansta, Enstitü’nün bilimsel işlerden sorumlu müdür yardımcısı, tarih doktoru Eynulla Medetli “Cevad Heyet ve Varlık dergisi – milli varlık mücadelesinde” başlıklı sunumunda, Cevad Heyet’in özverili çabaları, değerli meslektaşları, geniş aydın ve araştırmacı çevrelerinin, Azerbaycan Cumhuriyeti’ndeki ve dünyadaki Azerbaycanlı araştırmacıların bilimsel işbirliği sayesinde “Varlık” dergisinin halkımızın ve tüm Türk halklarının milli-kültürel kimliğinin anlaşılması, Azerbaycancılık ve Türkçülük fikirlerinin organik birlik içinde benimsenmesi ve geliştirilmesinde, edebiyatımızın, tarihimizin ve sosyal-siyasal yaşamımızın tarihi-kültürel gelenekleriyle zenginleşmesinde benzersiz bir rol oynadığını ifade etti.
Konferansta ayrıca şu sunumlar yapıldı:
- Dr. Samed Bayramzade: “Vatan ve millet sevgisiyle geçen bir ömür”
- Filoloji doktoru Pervane Memmedli: “Varlık dergisinde Azerbaycan dili ve kültürü meseleleri”
- Doç. Dr. Nezaket İsmayılova: “Cevad Heyet’in sahibi ve editörü olduğu Varlık dergisinin incelenmesi üzerine”
- Doç. Dr. Ali Ferhadov: “Cevad Heyet’in eserlerinde dinî aydınlanma meseleleri”
- Araştırmacı Yasemen Mahmudova (Karakoçlu): “Cevad Heyet ve Türkçülük”
- Mehmet Rıza Heyet: “Prof. Cevad Heyet’in bilimsel araştırmalarının temel amacı ve Varlık dergisinin misyonu”
- Tarih doktoru Tahire Hasanlı: “Dr. Cevad Heyet ile ilgili anılar”
- Doç. Dr. Faik Elekberli: “Cevad Heyet’in dünya görüşünde Türkçülük, Azerbaycancılık ve İrancılık meselesi”
Ayrıca, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin İran’daki eski büyükelçisi Cevanşir Ahundov, felsefe doktoru Füzuli Gurbanov, Doç. Dr. Şölet Zeynalov, Doç. Dr. Mübariz Ağalarlı ve biyoloji doktoru Sadık Garayev’in konuşmaları dinlendi.
Konferansın sonunda, alimin hayatı ve eserlerine adanmış bir belgesel video gösterildi.
Kaynak:
https://science.gov.az/
